Słownika gwar polskich
  • jorgnąć się?
    12.06.2006
    12.06.2006
    Co oznacza zdanie: „A jak ona jorgnie się”?
  • kogo czy czyje?
    25.02.2009
    25.02.2009
    Szanowni Państwo,
    uprzejmnie proszę o wyjaśnienie, czy pytania typu: „Kogo to jest rower (bluzka, pies itd.)?” są poprawne. Tak się mówi w rodzinie mojego męża. U mnie zawsze mówiono: „Czyj to jest rower?” i tylko taka forma wydaje mi się być poprawną.
    Bardzo dziękuję za odpowiedź.
    Anna Mech
  • laska
    7.06.2009
    7.06.2009
    Dzień dobry,
    zastanawiałem się nad etymologią słowa laska, coraz popularniejszego określenia młodej, ładnej dziewczyny. Wydaje mi się, że określenie to jest dość stare, starsze w każdym razie niż przemiany w języku po upadku komunizmu. Czy ma ono coś wspólnego z Laszka, określeniem Polek w językach naszych wschodnich sąsiadów? Od kiedy jest poświadczone?
    Z poważaniem,
    Jerzy Kowalczyk
  • Niebawem i pozajutrze

    10.08.2023
    1.10.2020

    Czy  za niebawem  (oznaczające w sumie to samo, co  niebawem) jest dopuszczalne i czy jest jakaś różnica (np. w ekspresji)? A może pisać łącznie,  zaniebawem, jak poniewczasie czy pozawczoraj?


    Spotyka się też słowo zapojutrze (np. „jutro już zaczniesz siadać, zapojutrze zaś z wozu się będziesz wyrywał”). Czy jest ono zbudowane poprawnie, czy odnotowują je jakieś słowniki i czy oznacza to samo, co pojutrze, czy za więcej niż dwa dni?

  • Nie ma, nie było, nie będzie.
    4.09.2018
    4.09.2018
    Dlaczego mówi się nie ma jako przeciwieństwo jest, istnieje? Przecież mieć to zupełnie inny czasownik.
  • pałażnik, połaźnik, podłaźnik
    29.11.2006
    29.11.2006
    W płd.-wsch. Polsce używany jest wyraz bałażnik (albo pałażnik – próbuję to ustalić), związany ze zwyczajami świątecznymi. Nie udało mi się tego wyrazu znaleźć w żadnym słowniku (nawet w Doroszewskim i Brücknerze) ani w Google, więc albo nie taka forma, albo wyraz mało znany. Prawdopodobnie jest to albo każdy kolędnik, albo pierwsza osoba, która po Nowym Roku przekroczy próg mieszkania. Czy mogę liczyć na Państwa pomoc?
  • podejrzane bezosobniki
    17.01.2005
    17.01.2005
    Witam. Jaka jest forma bezosobowa od czasownika duć? Czasownik ten notuje Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny Jerzego Podrackiego, lecz nie podano tam szukanej przeze mnie formy. Jednakże od takich czasowników, jak wiać czy dąć są formy bezosobowe (wiano, dęto)… Dziękuję za wyjaśnienia i pozdrawiam.
  • rere-dziad
    7.01.2008
    7.01.2008
    Na Podhalu używa się określenia rere-dziad (taki już najgorszy z dziadów). Skąd wzięło się to rere i co oznaczało?
    Pozdrawiam
    Ewa Koniecpolska
  • Sądek a sąd

    24.01.2022

    Dzień dobry,

    Interesuje mnie etymologia słów sąd (ocena, wyrok) i sądek (naczynie).

    W jaki sposób z jednego korzenia powstały słowa o tak różnym znaczeniu (wydaje się, jakby nie było między nimi żadnego związku) ?


    Pozdrawiam

  • se
    12.11.2010
    12.11.2010
    Bardzo proszę powiedzieć, czym jest se? Wiem oczywiście, że jest to bardzo potoczna i skrajnie uproszczona forma zaimka zwrotnego sobie. Mówi się np. „Zamówię se pizzę na obiad” – wydawałoby się, że to typowy wytwór gwary uczniowskiej czy młodzieżowej. Ale słówko se znajduję niekiedy w starszych i bardziej literackich tekstach, np. w jednej z baśni z Klechd domowych jest takie coś: „Idzie, pogwizduje, laseczką macha, bo i laseczkę se sprawił”. Czy zatem se ma jakiś rodowód gwarowy?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego